İmam Hatipler Köy Enstitülerine tepki miydi?

Kemalistlerin en çok savunageldiği tezdir. Peki, öyle midir? İmam Hatip Okulları Köy Enstitülerine tepki miydi sizce?

O zaman tarihimizi nefretle okumadan, belli kesimlerin düşüncelerini de çelmeden sübjektif bir şekilde Köy Enstitülerinin neden ve niçin kapatıldığını anlatalım. Belki yazacağım makale Siysal İslamcıları ve İnönücüleri kızdıracak.

Fakat tarihimiz, gözüne siyasi gözlük takmış tarihçilere bırakılmayacak kadar önemli.

Bildiğiniz üzere Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934-35 yılarında temelini attığı köy enstitüleri 17 Nisan 1940 tarihinde öğretmen okulu olarak ismi değiştirildi. O dönem Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan ve İsmail Tonguç İlköğretim okul müdürlüğüne getirilmişti. Köy enstitülerinin öğretmen okulu olarak değiştirilmesinin arka planında, çağdaş eğitimin yaygınlaştırılması, Cumhuriyet fikirlerini çocuklarımıza anlatacak nesiller yetiştirmekti.

Köy enstitüleri ve öğretmen okulları kısaca, ülkemizdeki ekonomi, eğitim ve kültürel kalkınma aygıtı olarak inşa edilmişti.

Peki, bu kadar faydalıysa kim neden kapattı Atatürk’ün ilk göz ağrısı olan Köy enstitüleri- öğretmen okullarını?

Eminim aklınıza ilk gelen Atatürk’ün devrimlerine karşı gelen güçler? Değil mi?

Okuyalım o zaman…

Öncelikle şunu ifade edeyim, köy enstitülerinden ilk rahatsız olanlar, toprak ağları, sahte şeyhler, din tacirleriydi. Öğretmen okullarının sayıları arttıkça bu yapılar ülke genelinde büyük bir kampanya başlattılar.

Toprak ağaları, din baronları, öğretmen okullarının aleyhinde başlattıkları kampanya sürerken iktidarda Kemalist parti CHP vardı. Zaten o dönem tek parti devriydi.

Öğretmen okulları mezun verdikçe, toplum aydınlaştıkça, güç erkleri bu aydınlanma çağından rahatsız etti. Bu kurumla ilgili olduk olmadık dedikodular üretilmeye başlandı.

Köy enstitüleri, öğretmen okulları aleyhinde çalışan sadece din baronları ve toprak ağaları mıydı sizce? Hayır, ikinci grupta yer alanlarda ürettikleri lağım fikirleriyle şöyle propaganda yapıyorlardı;

‘’Öğretmen okullarında faşist, ırkçı, kafatasçı öğretmenler eğitim veriyor, Nazi benzeri sistemi hayata geçirmek istiyorlar’’

Kim yaptı bu propagandaları?  Fethi İsfendiyaroğlu, Prof. Dr. Ziya Fahri Fındıkoğlu, Emin Soysal, Prof. Dr. Mümtaz Tarhan, Tevfik İleri ve Ali Uygur.

Peki, öğretmen okullarının aleyhinde sadece bu isimler mi çalıştı? Elbette hayır.

Üçüncü grupta yer alan Necdet Sancar, Cahit Okurer de, köy enstitüsü çıkışlı öğretmenlere başöğretmenlik verilmemesi, köy enstitülerine sadece köy çocuklarının alınmasını talep ederek zihinleri bulandırıp, söz konusu kurumun demokratik bir yapı olmadığı zehrini akıttılar.

Anlayacağınız Cumhuriyetimiz mimarı Atatürk’ün kuruduğu ve Avrupa’da örnek gösterilen kurumumuz yapılan aleyhte propagandalarla kapatılma sürecine kadar sürüklendi.

Köy enstitülerinin kapatılma yıllarına ramak kala dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’den sonra CHP’li Reşat Şemsettin Sirer, Tahsin Banguoğlu ve yine CHP saflarında politika yapan ve daha sonra Demokrat Parti’ye geçerek bakan olan Tevfik İleri ile Hakkı Tonguç ve İlköğretim Genel Müdürlüğüne atanan Yunus Kazım Koni, Ferruh Sanır köy enstitülerini kapatarak, çağdaş eğitime büyük darbe vurdular.

İsmet İnönü’nün CHP’si Cumhuriyetin en önemli kurumunu koruyup kollayamadı. Köy enstitülerinin kapatılmasında en önemli rolü oynayan İnönü’nün CHP’sinden cesaret alan Demokrat Parti’de enstitüleri ortadan kaldıran yasayı onaylayarak, Cumhuriyetin en önemli kazanımının kapısına kilit vurdu.

İnönü bir söyleşisinde köy enstitülerinin kapatılışına, imam hatip okullarının kuruluşuna neden göz yumduğunu şu ibretlik cümlelerle cevap vermişti;

"Köy Enstitüsü fikrine inanmışımdır. İnanmış bir insan, sonuna kadar yürütür; idealizmde, felsefede bu böyledir; ama ben politikacıyım, uygulayıcıyım. Ben, gücüme göre gücümün var olduğu yerde, gücümü gösterebilirim... Benim gücüm o zaman nereden geliyordu? Partiden, parti meclis grubundan, gücümü ben buradan alıyordum. Bu konuda, bütün bu organlarda gücümü kaybetmiştim... Artık Köy Enstitüleri'ni eski gücüyle, eski ruhuyla devam ettirmek olanakları benim elimden çıktı." [Çetin Yetkin- Karşı Devrim, 252-253]

İnönü kendisini böyle savunmuştu o açıklamalarında. CHP’nin tek parti döneminde sözde Kemalistler tarafından yapılan aleyhte propagandaları görmedi veya görmek istemedi.

İsmet İnönü’nün CHP’si 1946 seçimleri sonrası, toprak ağalarına, din bezirgânlarına, aşiretlere, sermaye şebekelerine teslim oldu.

Sonuç olarak;

Köylünün ayağa kalkmasından korkan iktidar sahipleri, çıkarcı çevreler, kurulu düzenin sahipleri Cumhuriyete ağır darbe indirdi.

İktidarda bulunan CHP hükümetinin Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer ve Tahsin Banguoğlu aracılığıyla Köy Enstitülerine operasyon yapıldı, Demokrat Partili Tevfik İleri de 1954 tarihinde mevcut yasayı çıkartarak halkın uyanması engellendi.

Kaynak;

Mustafa Demir- Köy enstitüleri ve solculuk

Recep Bulut- 50.yılında köy enstitüleri

Bekir Semerci- Türkiye’de ileri Atılımlar ve Köy Enstitüleri

Çetin Yetkin- Karşı Devrim

# YAZARIN DİĞER YAZILARI

Yazar Gökhan Karabulut - Mesaj Gönder


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kocaeli Koz Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kocaeli Koz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kocaeli Koz editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kocaeli Koz değil haberi geçen ajanstır.



Kocaeli Markaları

Kocaeli Koz, Kocaeli ile özdeşleşen markaları ağırlıyor.

+90 (262) 332 00 52
Reklam bilgi

Anket İzmit Belediye Başkanlığı için hangi aday oy verirsiniz?
Tüm anketler